major

Produktet

Arra & Lajthi > Produktet

Produktët që ofron kompania arra dhë lajthi janë:

Arra

Arra (Juglans sp), - (f.Juglandaceae, gjinia Juglans). Llojet më të rëndësishme janë: Juglans regia L, Juglans rupestris, Juglans california., Juglans manshurica., Juglans cinerea., Juglans siboldiana etj.

Lajthi

Lajthia i takon familjes betulaceae, gjinia Corylus e cila i përfshin 11 lloje prej të cilave më të rëndësishme janë: Corylus avellana dhe Corylus colurna.

Gështenja

Gështenja është bimë shekullore dhe sipas litëraturës së huaj jëtëgjatësia e saj mund ti kalojë 4000 vite.Bën pjesë në familjen Fagaceae, e cila përfaqësohet me gjininë Castanea.Lartësia e gështenjës shkon nga 25 – 30 m.

Bajamet

Bajami i takon familjes trëndafilore ose rosaceae, gjinia amygdalus.Bajami është bimë shkurroree cila mund të arrijë lartësi prej 4 deri 10 m lartësi të trungut dhe me diametër 30 cm.

Festekët

Fësteku është bimëe cila bën pjesë në familjen e kikirikëve, me një kurorë të vogël e cila ka origjinë nga Azia qëndrore.Fëstekët janë bimë të klimës së nxehtë dhe shumë tolerantë ndaj ...

Historik i shkurtër rreth arrës

Arra (Juglans sp), – (f.Juglandaceae, gjinia Juglans). Llojet më të rëndësishme janë: Juglans regia L, Juglans rupestris, Juglans california., Juglans manshurica., Juglans cinerea., Juglans siboldiana etj.
Pema e arrës ka trung të lartë, degë skeletore të fuqishme dhe kultivohet kryesisht për shkak të vlerave të larta ushqyese – tregtare dhe drunore.
Sot në botë janë të përhapura edhe shumë arrë hibride të krijuara nga selëksionerët me veti të dëshiruara si për prodhim, për drurin për përpunim – zdrukthtari, apo në përputhj me kushtet klimatiko-tokësore të zonave ku mbillet.
Varietetet më të rëndësishme të arrës që sot kultivohen në botë janë:
– Chandler
– Franquette
– Fernette
– Fernor
– Pedro

Chandler

Origjina e varietetit chandler është SHBA, e krijuar në vitin 1979 por qëkultivohet(shartohet) në Turqi. Kurora e pemës është mesatarisht e bujshme, frutdhënje në llastarët anësor (80 – 85 %) ka lulëzim të vonshëm gjëe cila ka efëktë të mirë sidomos në viset ku paraqitën ngricat e hershme pranverore, dheështë kultivar shumë prodhues. Frutin e ka të madh me peshë 13 – 15 g me formë ovale randmani i të cilit arrin 48 – 51 %, ndahet lehtë nga gëzhoja dhe lehtë thyhet me dorë. Karakteristikëe varietetit chandler është se futët mjaftë shpejtë në prodhim, jep fruta që në vitin e parë të mbjelljës por për shkak të formimit sa më të mirë të kurorës frutin duhet hequr deri në vitin e 4 në mënyrë që konsolidimi i kurorës të jetë sa më i balancuar. Në vitin e 4 mund të arrijë rendiment deri mbi 1 kg për trup, pastaj sasia vjen duke u rritur gradualisht me moshën e pemës. I përshtatët mjaftë mirë zonave me klimë të thatë dhe mund të kultivohet deri në lartësi 1200 m por suksesin më të mirëe jep në lartësi 800 m mbi nivelin e detit. Për shkak të çeljës jo uniforme të luleve, Chandler kërkon polenizues dhe si polenizues mjaftë të mirë mund të përdorën kultivarët “ Franquete dhe Fernette”.

Franquette

Origjina e këtijë kultivari është Franca.Pema ka kurorë mesatarisht të bujshme, karakteristikëe Franquetës është se frutdhënien e jep në majë të lastarëve.Është i përshtatshëm për zona malore për shkakë të lulëzimit të vonë dheështë autofertil(vetëpolenizues). Fruti është mesatarisht i madh 11 – 14 g me formë të zgjatur eliptike me randman të thelbit 43 – 48 % dhe ka ndarje të lehtë nga gëzhoja. Me sukses mund të kultivohet në lartësi mbidetare deri 1200m.

Fernette

Origjina e fernettes ështa nga Franca. Pema ka kurorë mesatarisht të bujshme, ka lulëzim të vonë gjëe cila ështëe dobishme, frutdhënien e ka në llastarët anësorë dheështë polenizues i mirë për chandlerin. Fruti është mesatarisht i madh 12 – 14 g, fernette mund të kultivohet në lartësi mbidetare deri 1800m.

Fernor

Origjinae fernor është nga Franca.Ka kurorë mesatarisht të bujshme, lulëzim të vonë, frutdhënie në llastarët anësorë.Jep rendimente të larta dhe fruta kualtativ. Fruti është mesatarisht i madh 10 – 13 g, me sukses mund të kultivohet në lartësi mbidetare deri 1800 m.

Pedro

Është kultivarë amerikan.Ka kurorë mesatarisht të bujshme, lulëzimë të vonë dhe kohë të vonshme të vjeljes.Karakteristikëe kultivarit “Pedro” është frutdhënia nëmajë të lastarëve, është vetëpolenizues apo autofertil. Pedro është një nga kultivarët më të kërkuar në treg nga konsumatorët për shkak të thelbit të mirë dhe kushteve klimatike modeste. Pesha e frutit është rreth 12 g ndërsa e thelbit 5.7 g. Mund të kultivohet deri 1200 m lartësi mbidetare apo edhe më shumë, ndërsa si e metë konsiderohet ruajtja e dobët e frutit, fruti mund të ruhet deri në 3 muaj pas vjeljes.

Lajthia

I takon familjes betulaceae, gjinia Corylus e cila i përfshin 11 lloje prej të cilave më të rëndësishme janë: Corylus avellana dhe Corylus colurna.
Kulturëe cila hasët kryesisht në zona malore, ndërsa viteve të fundit janë ngritur mjaftë sipërfaqe me pemishte intensive.Frutat e lajthisë kanë vlera të larta ushqyese, sidomos të proteinave dhe yndyrnave.Karakteristikë tek lajthia sikurse të arra është se lulet mashkullore dhë femërore i kanë të ndara.Është pema e parë që fillon lulëzimin.Pjalmimi bartet përmës ërës, po ashtu lajthia shërben edhe për mbrojtje kundër erozionit.
Bima e lajthisë fillon prodhimin nga viti 3 deri 5.Në vitin e parë prodhimi është kryesisht i vogël ndërsa prodhimin maksimal e jep pas vitit 8 deri 10, ndërsa prodhimin e vazhdon deri në vitin 40 apo 50 pas mbjelljës.
Sasia e prodhimit mesatar llogaritët nga 9 kg deri në 12 kg për bimë.
Ekzistojnë një numër i madhë i kultivarëve që kultivohen sot në vendet tona por më të rëndësishmit janë:
– E gjata e Istrës
– Romakja
– Tonda Gjentile

E gjata e Istrës

Është varietet kroatë me fruta të mëdhenjë të zgjatur dhe këllëf më të gjatë së fruti.Ka randman rreth 45 % ndërsa yndyrë 65 %.Hynë në frutdhënie në vitin e 4 me një sasi modeste të prodhimit, ndërsa prodhimin maksimal e arrin nga viti 8 deri 10. Gjenë përdorim të madhë si për tryezë ashtu edhe për përpunim.Piqet mesatarisht herët dhe pema ka bujshmëri mesatare.

E-gjata-e-Istrës.jpg

Romakja

Ka fruta të mëdhenjë në formë të rrumbullakët pak të shtypur.Randmani i thelbit sillet rreth 45 %, ndërsa yndyra 60 %.Frutat piqën mesatarisht vonë.Pema ka bujshmëri të dobët.

Tonda Gjentile

Varietet Italian i njohur në gjithë botën si varietet i shkëlqyer për përpunim.Ka fruta të mëdhenjë të rrumbullakët dhe si të tillë janë të përshtatshëm për përpunim në industri.Ka randman 45 %.Pema ka bujshmëri të madhe dhe jep rendimente të larta. Kultivohet në lartësi mbidetare ndërmjet 150 deri 750 m. Rendimeti mund të arrijë ose tejkalojë 2500 kg për hektarë.

Gështenja

Gështenja është bimë shekullore dhe sipas litëraturës së huaj jëtëgjatësia e saj mund ti kalojë 4000 vite.Bën pjesë në familjen Fagaceae, e cila përfaqësohet me gjininë Castanea.Lartësia e gështenjës shkon nga 25 – 30 m.
Gështenja mund të kultivohet në lartësi mbidetare prej 700 deri në 1800 m lartësi.Është rezistentë ndaj temperaturave të ftohta deri -30 °C, kërkon sasi temperaturash prej 2000 – 3000 °C.
Disa nga kultivarët që kultivohen më së shumti janë:
– Karamehmet
– Firdola
– Osmanoglu
– Hacibis
– Mahmutmolla ëtj.

Hacibis

Pema është mesatarisht e bujshme me një rendiment modest.Frutat zakonisht janë me formë ovale në të gjerë.Lëkura e frutaveështëe trashë, ndërsa mezokarpi është me ngjyrë krem me një cilësi shumë të mirë.Ajo pjekët në javën e tretë të shtatorit. Si polenizues përdorën “ Karamehmet dhë Firdola. Hacibis është një varietet mjaftë i pëlqyer nga konsumatorët.

Osmanoglu

Pema ka kurorë mesatarisht të fuqishmë me një larmi të rritjes. Frutat janë mesatar deri të mëdhenjë në formë ovale. Pjekja bëhet në javën e tretë të shtatorit, si polenizues përdorën Karamehmet, Firdola.Ky varietet është mjaftë i përshtatshëm për përpunim sidomos për ëmbëlsira. Madhësia e frutaveështë 6 g deri 11.4 që do të thot 58 deri 114 kokrra 1 kg.

Firdola

Firdola ka frut më shumë në formë trekëndëshi, ngjyra e lëkurës është mesatarisht eerrët dhe me pak shkëlqim, ndërsa brendësia e frutit është ngjyrë kremi. Pjekja fillon në javën e dytë të shtatorit, frutat janë të vegjël me madhësi 11.2 – 13 g(112 – 130 copë/kg).

Mahmutmolla

Fruit është me formë ovale, lëvozhga e frutaveështëe hollë me ngjyrë të kuqe të ndritshme ndërsa brendësia ngjyrë kremi. Ky varietet vjelet në javën e fundit të shtatorit, pra pjeket mesatarisht vonë. Madhësia e frutave ndryshon në mes 81 – 109 kokrra/ kg.

Bajamet

Bajami i takon familjes trëndafilore ose rosaceae, gjinia amygdalus.Bajami është bimë shkurroree cila mund të arrijë lartësi prej 4 deri 10 m lartësi të trungut dhe me diametër 30 cm.
Bajami është bimëe klimës së nxehtë ose klimës mediterrane mevera të nxehta dhe dimëra të butë.Temperatura optimale për rritjeështë ndërmjet 15 dhë 30 °C.Bajami kërkon rreth 250 – 350 orë me diellë gjatë dimërit e në disa rasteedhe mbi 500 orë.Temperaturat më të ulëta se -2.2 gjatëçeljes së sythave shkaktojnë dëme të mëdha në sytha.Sythat e bajamit çelin mjaftë herët në disa raste gjatë muajit shkurt duke shkaktuar dëme të mëdha në rast të ngricave të vonshmë pranverore.
Një bimëe rritur e bajames pas vitit të 7 mund tëjap prodhim 1 – 1.6 t/ha.
Disa nga kultivarët që kultivohen në botë janë:
– Ferragnes
– Ferraduel
– Nonpareil
– Teksas
– Thompson etj

Ferragnes

Është bimë franceze.Është një varietet mjaftë prodhues dhe ka lulëzim të vonshëm dhe kërkon polenizues.Kjo është një nga llojet që më së shumti pëlqehet në botë nga konsumatorët. Randmanin e thelbit e ka shumë të mirë deri mbi 30 %. Si polenizues për ferragnes janë“Ferraduel”, “Texas”, “Glorieta”, “Masbovëea” y “Guara” . Rendimenti fillestar llogaritët të jetë 320 gr për bimë.

Ferraduel

Është varietet Francez.Ka lulëzim të vonëe cila e pengon nga dëmtimi i ngricave të vonshme pranverore, polenizohet me Ferragnes, ka prodhim të lartë, frutiështë dythelbor me randman 30 % dheështë rezistent nga ngricat dimërore.Vjelja fillon në javën e dytë të muajit shtator.

Nonpareil

Firdola ka frut më shumë në formë trekëndëshi, ngjyra e lëkurës është mesatarisht eerrët dhe me pak shkëlqim, ndërsa brendësia e frutit është ngjyrë kremi. Pjekja fillon në javën e dytë të shtatorit, frutat janë të vegjël me madhësi 11.2 – 13 g(112 – 130 copë/kg).

Teksas

Një nga tiparët më të rëndësishme të këtijë lloji është lulëzimi i vonshëm gjëe cila e mbron nga temperaturat e ulëta në pranvere gjatë fazës së lulëzimit.Pemët janë shumë prodhuese dhe kanë një vlerë të lartë tregtare.Guacka ështëe butë me një cilësi mesatare.Rritja e pemëveështë vertikale dhe jëtëgjatësia e tyre nuk është shumëe gjatë.Randmani i teksas është rreth 55.6 %.

Thompson

Është fituar me kryqëzimin e Nonpareil dhe Teksas.Ka lulëzim të vonë dhe shumëllojshmëri të lartë.Frutat e këtij varieteti janë të madhësisë së mesme dhe frutat janë të përqëndruar kryesisht në buqet të lulës.Janë të ndritshëm me një rendiment të lartë.

Festekët

Fësteku është bimëe cila bën pjesë në familjen e kikirikëve, me një kurorë të vogël e cila ka origjinë nga Azia qëndrore.Fëstekët janë bimë të klimës së nxehtë dhe shumë tolerantë ndaj tokave të kripura.Fëstekët mund të ju mbijetojnë temperaturave deri në -14 °C gjatë dimërit dhe 48 gjatë verës.Ato kanë nevojë për pozicion diellorë dhe toka të drenuara mirë.

Përfitimet nga Arra

1

Hektar

285

Trupa të Arres

4

Në Vitin e 4 = 1 Kg Arra për Trup

20

Përfitimet për 1 Hektar pas vitit 15 deri në 20 mij Euro